Rondom dopen en avondmaal spelen verschillende overwegingen een rol. Hier vind je meer informatie over zowel dopen als het vieren van avondmaal.

Overige diensten als huwelijksdiensten, belijdenisdiensten, bevestigingsdiensten van predikanten en/of kerkenraadsleden, rouwdiensten kunnen plaatsvinden onder dezelfde condities als de erediensten.

Bij bepaalde liturgische handelingen is het (nagenoeg) onmogelijk om de anderhalve meter in acht te nemen. Om deze reden adviseert het CIO kerkgenootschappen om in hun protocol op te nemen welke functionarissen (zoals voorgangers) als contactberoep ten behoeve van bepaalde liturgische handelingen worden aangemerkt.

Hierbij kan de kerk zich beroepen op een artikel 2.2 lid 2c van de noodverordening die vanaf 1 juni van kracht is. Dit artikel stelt dat bij de uitoefening van contactberoepen het in acht nemen van de veilige afstand van anderhalve meter niet van toepassing is.

Of een kerkgenootschap dit van toepassing acht voor hun predikanten is ter beoordeling van de desbetreffende kerk. Als men hiertoe besluit moet dit wel expliciet vermeld worden in het gebruiksplan van de gemeente.

Op grond van deze ontwikkeling zien wij ruimte om predikant te beschouwen als contactberoep. Het gaat hierbij om het verrichten van liturgische handelingen bij:

• dopen
• bevestiging van ambtsdragers
• huwelijks (in)zegening
• ziekenzalving

Dit betekent dat bij deze - en uitsluitende bij deze! - liturgische handelingen de anderhalve meter tijdens het verrichten van deze handeling niet in acht behoeft te worden genomen.

Wel voegen wij hieraan toe, dat niemand hiertoe gedwongen mag worden. Mochten voorganger of gemeentelid de anderhalve meter tijdens de liturgische handeling wel willen handhaven, dan dient dit te worden gerespecteerd. Dopen is dan mogelijk door gebruik te maken van ‘een verlengde arm met een doopschelp (zie hier voor meer informatie). Zegenen kan op anderhalve meter afstand.

Er is geen tijdslimiet voor kerkdiensten, zoals die er pre-corona ook niet was.

Een werkgroep van experts op het gebied van ventilatie en binnenmilieu publiceerde 1 juli jl. een advies over zingen en ventilatie. In dit advies staan waardevolle aanwijzingen voor een verantwoorde wijze van zingen in kerkgebouwen. Overigens wordt in het advies in het algemeen brede samenzang van de gemeente nog ontraden.

Ventilatie doorslaggevend
Het risico bij zingen is sterk afhankelijk van de beschikbare ventilatielucht. Wat we nu weten is het volgende:

1. Het risico op besmetting (besmetting door inademing van aerosolen) in een grote, monumentale kerk is zeer klein. Zeker als de ventilatievoud 1 of meer bedraagt. Dit geldt ook als er gezongen wordt.
2. Gaat het om een middelgrote kerk (oppervlak van 500 m2, volume van 3000 m3) dan hangt het af van de aanwezige mechanische ventilatie. De website www.eerstehulpbijventilatie.nl help je bij de risicotaxatie.
3. In een kleine kerk/kerkelijke ruimte (denk qua orde van grootte wat volume betreft aan < 1000 m3 en lager dan 4 meter) kan eigenlijk niet veilig gezongen worden. Als je dat toch wilt dan zijn er forse systemen nodig; zie hiervoor ook weer de online rekentool. Zonder deze systemen is het alternatief (in die kleinere ruimte) om met z’n allen mondkapjes voor, tijdens en na het zingen te dragen.
4. Overige maatregelen
   De besmetting van Covid-19 geschiedt niet alleen via de lucht maar ook via menselijk contact en via sanitatie. Houd dus afstand en voorkom besmetting door regelmatig handen te wassen en het sanitair te reinigen.

De grote van het kerkgebouw en de mogelijkheid van goede mechanische ventilatie bepalen dus of er in redelijke mate veilig gezongen kan worden. In lang niet alle kerkgebouwen is de ventilatie goed geregeld. Voor een deel van onze – vaak kleine – kerkgebouwen zal gemeentebrede samenzang daarom nog niet op verantwoorde wijze kunnen. Om te helpen bij het inschatten van de risico’s is een berekeningsmethodiek opgebouwd. Je vindt deze op www.eerstehulpbijventilatie.nl (vanaf 8 juli beschikbaar).

Meer informatie is te vinden op de website van Steunpunt Kerkenwerk.

Uiteraard kan er ook voor gekozen worden elke dienst een andere alternatieve invulling te geven aan de gemeentezang. Steunpunt Liturgie geeft alternatieven: Zingen en gemeentezang in tijden van corona

Sommige gemeenten kiezen er voor om het kerkgebouw open te stellen voor gebed of het branden van een kaarsje. Dit is geen probleem, zolang de richtlijnen van de RIVM gevolgd worden - bijv. anderhalve meter afstand van elkaar houden.

De komende tijd zal er een combinatie zijn van online en fysieke kerkdiensten. Veel kerken streamen hun diensten via internet. Natuurlijk maken veel gemeenten gebruik van kerkomroep.nl of kerkdienstgemist.nl. Maar in deze tijd zijn een paar extra tips over hoe je een kerkdienst het beste kunt streamen van groot belang. Gelukkig vertelt ISI media wat u hiervoor nodig heeft. Zie deze handige blogs:

• Online streamen: deze apparatuur heb je nodig
• Live streamen naar Facebook
• Live streamen via YouTube

Meer informatie vind je op de website van Steunpunt Kerkenwerk hier en van de PKN in Nederland. Ook onze collega's van de CGK hebben een informatiepagina.

• Om mensen meer te betrekken, kun je ze gebedspunten laten aanleveren via tools als Mentimeter.com.

Wanneer er een coronabesmetting wordt vastgesteld, is de GGD het eerste aanspreekpunt. Zij coördineren in principe het bron- en contactonderzoek. Neem dus altijd contact met hen op als een vastgestelde besmetting zich voordoet.

Omdat de GGD’s op dit moment overbelast zijn kun je je  hier wel extra goed op voorbereiden.

• Zorg voor registratie van de aanwezige mensen met datum en contactgegevens. Dit is ook in ons protocol beschreven.
• Voor extra goed zicht op risico’s kun je besluiten te werken met vaste plaatsen, dus vooraf (of tijdens de dienst) vastleggen welke bezoekers waar zitten. Mocht zich dan een besmetting voordoen, dan kun je de personen die bij de besmette bezoeker in de buurt zaten extra waarschuwen.
• De kerkenraad kan daarna nog besluiten een bericht naar de gemeente te sturen. Dit is afhankelijk van het risico: had de bezoeker op dat moment al klachten? Is het aannemelijk dat hij/zij andere mensen heeft besmet? De GGD kan u hierover adviseren.