Als het gaat om overbelast raken zijn er een aantal risicogroepen van mantelzorgers. Denk daarbij aan hen die:

• zorg verlenen aan terminale patiënten;
• hulp geven aan uitwonende ouders;
• hulp geven aan een huisgenoot;
• partner zijn van de cliënt;
• eigen (gezondheids)problemen hebben;
• zorg verlenen aan psychiatrische cliënten;
• jong zijn;
• betaald werk verrichten;
• veel uren per week aan deze taak besteden;
• reeds langere tijd mantelzorger zijn;

Niet elke mantelzorger vraagt even gemakkelijk om hulp. Daar zijn verschillende redenen voor:

• Het zorgen voelt als een morele plicht
  Een belangrijke reden om geen hulp te aanvaarden of om hulp uit te stellen, is dat de mantelzorger de verzorging ziet als zijn of haar plicht.
• Wederkerigheid
  Er zijn mantelzorgers die aangeven dat men hulp geeft, omdat degene voor wie ze zorgen ook zo veel voor hen heeft gedaan. Ze zeggen dan: “mijn moeder
  stond altijd voor mij klaar en nu ze niet meer kan, wil ik voor haar zorgen”.
• Het niet willen overdragen van de zorg
  Dit geldt met name voor hen die zorgen voor iemand in de terminale fase. Omdat de tijd nog zo kort is en men zelf wil helpen nu het nog
  kan.
• Privacy
  mantelzorgers zien er soms tegen op om een gedeelte van hun privacy in te moeten leveren. Het accepteren van hulp betekent altijd dat je meerdere mensen over de vloer krijgt
• Niet alles telkens opnieuw willen uitleggen
  De mantelzorger moet instructie geven aan nieuwkomers. Steeds weer
  aangeven hoe de zorg gegeven moet worden, waar alles staat, enzovoorts.
  
• Niemand zorgt zo goed als ik
  mantelzorgers denken vaak dat de hulp die zij geven het beste is. Niemand kan het beter.
• Welwillendheid van de patiënt
  Wanneer een patiënt gemakkelijk zelf hulp van een ander kan aanvaarden, zal het voor de mantelzorger ook minder moeilijk zijn om afstand te nemen.
  

Voor mantelzorgers zijn in het algemeen een aantal problemen en knelpunten in kaart gebracht:

• Onbekendheid met feit dat men mantelzorger is
• Relationele problemen door zorgverhouding, beperkingen, gedragsveranderingen, etc
• Angst voor herhaling / achteruitgang
• Beperking mobiliteit – Isolement en eenzaamheid
• Combinatie werk/mantelzorg
• Financiën
• Angst voor uitvallen – wie neemt het van mij over?
• Altijd klaar moeten staan voor de ander, niet aan zichzelf toekomen

Wat kun je als diaconie doen om de mantelzorger te ontlasten?

• Geef praktische ondersteuning door inzet vrijwilligers
• Geef informatie:
  • Verwijzen – ken de organisaties (sociale kaart)
  • Globale informatie over ziektebeelden
  • Praktische informatie (respijtzorg, steunpunten, etc)
• Geef emotionele steun:
  • Begrip en erkenning
  • Waardering en aandacht
• Geef materiële steun:
  • Oog hebben voor financiële situatie
  • help met aanvragen van PGB – meer dan gebruikelijk zorg is indiceerbaar

Heel concreet kun je denken aan:

• Organiseer een kapstokgroep / koffieochtend
• regelmatig voorbede
• Vergeet mantelzorgers niet in de huisbezoeken
• Mantelzorg zondag
• Stimuleer gemeenteleden tot meeleven (daarvoor is ook een stuk informatie nodig)
• Zorg dat mantelzorgers één dienst kunnen bijwonen
• Leg contact met lokale/regionale steunpunt mantelzorg
• Verwijs naar laagdrempelige initiatieven
• Bedenk dat niet elke mantelzorger zit te wachten op hulp