Elke gemeente is verplicht om voor elk kerkgebouw een gebruiksplan te hebben. Het plan moet in het gebouw ook aanwezig zijn om naar externe partijen te kunnen verantwoorden hoe de zaken geregeld zijn. Ook in een kleine gemeente met voldoende ruimte in het gebouw is zo’n plan nodig. Om het eenvoudiger te maken, hebben we een format gemaakt dat als hulpmiddel kan dienen voor jullie eigen plan.

Daarnaast is het gebruiksplan nuttig voor intern gebruik. Het geeft helderheid over de afspraken, verantwoordelijkheden en spelregels.

Dat is niet nodig. Het voorleggen van een gebruiksplan aan de overheid wordt wel gevraagd aan locaties met heel veel bezoekers, zoals bijvoorbeeld een dierentuin of pretpark.

Het protocol geeft op dit moment ruimte voor twee diensten. Op termijn wordt dit mogelijk uitgebreid. Voor nu adviseren we dringend om binnen de kaders van het protocol te blijven werken.

Wanneer ook een andere geloofsgemeenschap op zondag gebruik maakt van jullie kerkgebouw, maak dan afspraken wie ’s ochtends en wie ’s middags samenkomt.

Als je meerdere diensten organiseert, laat dan zoveel mogelijk tijd tussen de diensten zitten en zorg in de tussentijd voor een optimale ventilatie. Als jullie altijd gewend waren om een middagdienst te organiseren, dan kun je overwegen deze te hervatten. Zo niet, overweeg dan bij voorkeur een avonddienst. Het protocol en de richtlijnen geven hier ruimte voor eigen invulling.

Rondom dopen en avondmaal spelen verschillende overwegingen een rol. Hier vind je meer informatie.

Voor kerkdiensten geldt vanaf 1 juli inderdaad geen maximaal aantal bezoekers meer, zolang er onderling 1,5 meter afstand wordt bewaard. Daarnaast dient er van te voren gereserveerd te worden en krijgen mensen een zitplaats toegewezen. Daarmee vervalt de eerdere beperking dat er vanaf 1 juli maximaal 100 mensen tegelijk een kerkdienst zouden mogen bijwonen.

Deze richtlijn biedt meer ruimte voor maatwerk. Omdat er onderling 1,5 meter afstand gehouden moet worden, kunnen kerken per dienst nog steeds (veel) minder mensen toelaten dan onder normale omstandigheden. De nieuwe verruiming biedt vooral voordelen voor kerkelijke gemeenten met een groot gebouw. Zij kunnen in principe meer dan 100 kerkgangers per dienst toelaten.

Voor kerken die meer dan honderd mensen willen toelaten geldt dat de kerkgangers zich vooraf moeten registeren. Verder moet er vooraf (bij aanmelding of bij binnenkomst) worden gecontroleerd of mensen ziekteverschijnselen hebben. Ook moeten er vaste plekken zijn aangewezen waar de gemeenteleden mogen gaan zitten. Tijdens kerkdiensten moeten de gemeenteleden op 1,5 meter afstand van elkaar blijven.

Daarnaast gelden nog steeds de al eerder gecommuniceerde maatregelen. De gebouwen moeten voldoende worden geventileerd. De gebruikelijke richtlijnen van het RIVM met betrekking tot hygiëne blijven gelden (handen wassen, hoesten in de elleboog, papieren zakdoekjes gebruiken). En mensen met coronagerelateerde klachten dienen thuis te blijven.

Het maximum van 30 respectievelijk 100 mensen is exclusief 'medewerkers' (update 28 mei). Medewerkers zijn die mensen die noodzakelijk zijn voor het organiseren van de eredienst. In het protocol worden de volgende personen daarbij genoemd: predikant, ouderling, diaken, muzikanten, coördinatoren, technici, de koster. Let er op dat deze groep mensen wel in verhouding staat tot het aantal toegestane bezoekers.

Het is echter nog steeds niet aan te bevelen de grens van de dertig of honderd mensen op te zoeken, zoals die wel wordt gehanteerd in cafés en restaurants.

Voor kinderen en jeugd gelden voor erediensten, kindernevendiensten, crèches en zondagsscholen nog geen uitzondering zoals die er wel gelden voor het onderwijs. Kinderen en jeugd moet je allemaal meerekenen.

Het is daarnaast verstandig om uit te nodigen of te laten aanmelden tot bijvoorbeeld 90% van het maximaal toegestane bezoekers. Dit in verband met het kunnen opvangen van onverwachte gasten.

Het maximum van 30 respectievelijk 100 mensen is exclusief 'medewerkers' (update 28 mei). Medewerkers zijn die mensen die noodzakelijk zijn voor het organiseren van de eredienst. In het protocol worden de volgende personen daarbij genoemd: predikant, ouderling, diaken, muzikanten, coördinatoren, technici, de koster. Let er op dat deze groep mensen wel in verhouding staat tot het aantal toegestane bezoekers.

Dat is niet verplicht, maar wel verstandig. Mocht zich onverhoopt een besmetting voordoen, dan helpt deze lijst bij het contactonderzoek dat de GGD gaat uitvoeren. Noteer daarom ook de namen en contactgegevens van eventuele spontane gasten.

Er is geen tijdslimiet voor kerkdiensten, zoals die er pre-corona ook niet was.

Voor veel gemeenten is het ontbreken van de gemeentezang een groot gemis. Voor het zingen in de diensten na 1 juli 2020 bevelen we de volgende richtlijn aan: “Een of meer gemeenteleden zingen vóór in de kerk, terwijl de gemeente luisterend meedoet. De onderlinge afstand tussen de zangers moet 3 meter zijn en let ook op de afstand van de zangers tot de toegezongen gemeente, hiervoor staat 8 meter! Als de zangers met de rug naar de gemeente staan (op de eerste rij), is aan die 8 meter te ontkomen. De gemeente kan de liederen (mee)neuriën met gesloten mond: op 1,5 meter afstand betekent dit geen gevaar.” (bron: CGK, ds. Maarten Groen, “Zou ik niet van harte zingen”).

Met aanvullend de notitie van Steunpunt Liturgie dat de groep zangers uit maximaal 4 personen bestaat. Uiteraard kan er ook voor gekozen worden elke dienst een andere alternatieve invulling te geven aan de gemeentezang. Steunpunt Liturgie geeft alternatieven: Zingen en gemeentezang in tijden van corona

Ventileer zoveel mogelijk, liefst ook tijdens de dienst. Uitzondering hier op zijn recirculatiesystemen omdat deze verspreiding veroorzaken.

Het protocol geeft aan dat je verstandig dient om te gaan met deze groep gemeenteleden. Zij lopen grotere risico’s. Er is dus geen verbod om deze groep gemeenteleden uit te nodigen. Of te weigeren deel te nemen aan vergaderingen wanneer zij nog actief zijn als ambtsdrager of emeriti. Overleg met hen zelf wat zij wel en niet zien zitten en maak vervolgens je eigen verstandige afwegingen hierin.

Nu er nauwelijks kerkdiensten worden gehouden, proberen veel gemeenten vanuit lege kerken via internet hun kerkdiensten uit te zenden. Natuurlijk maken veel gemeenten gebruik van kerkomroep.nl of kerkdienstgemist.nl. Maar in deze tijd zijn een paar extra tips over hoe je een kerkdienst het beste kunt streamen van groot belang. Gelukkig vertelt ISI media wat u hiervoor nodig heeft. Zie deze handige blogs:

• Online streamen: deze apparatuur heb je nodig
• Live streamen naar Facebook
• Live streamen via YouTube

Meer informatie vind je op de website van Steunpunt Kerkenwerk hier en van de PKN in Nederland. Ook onze collega's van de CGK hebben een informatiepagina.

Sommige gemeenten kiezen er voor om het kerkgebouw open te stellen voor gebed of het branden van een kaarsje. Dit is geen probleem, zolang de richtlijnen van de RIVM gevolgd worden - bijv. anderhalve meter afstand van elkaar houden.

Het protocol en gebruiksplan is tot stand gekomen door een stuurgroep met afgevaardigden van verschillende kerken in afstemming met de overheid (minister Grapperhaus). Kerken en alle denominaties streven ernaar om zoveel mogelijk een gezamenlijke lijn te trekken. Tussen CGK, NGK en GKv-organisaties wordt ook voortdurend afgestemd zodat de protocollen van verschillende denominaties niet uiteen gaan lopen. Voor samenwerkingsgemeenten zouden dus de dezelfde richtlijnen moeten gelden.

• Om mensen meer te betrekken, kun je ze gebedspunten laten aanleveren via tools als Mentimeter.com.

Alle bijeenkomsten worden verboden tot 1 juni. De vorige richtlijn vervalt waarbij bijeenkomsten met minder dan 100 mensen nog waren toegestaan. Voor begrafenissen en kerkelijke bruiloften geldt dat er maximaal 30 mensen aanwezig mogen zijn. Houdt daarbij de anderhalve meter in acht. Zet daarvoor desnoods de stoelen in de kerkzaal verder uit elkaar.

Eventueel kan de gemeente later – als de coronacrisis voorbij is – een herdenkingsdienst organiseren voor iedereen die bij de uitvaart had willen zijn.